محدود کننده ولتاژهای اضافی گذرا و ایستگاه های قدرت

محدود کننده ولتاژهای اضافی گذرا و ایستگاه های قدرت

- مشکلات برق شهری
- پارازیت خط
- اختلال الکترومغناطیسی (EMI)
- افزایش ولتاژ لحظه‌ای (Surge)
- اثرات ناشی از رعد‌و‌برق به خط
- افت ولتاژ لحظه‌ای (sag)
- قطع برق-خاموشی (blackout)
- افت طولانی ولتاژ (brownout)
- نوسانات فرکانسی
- اعوجاج ناشی از سوییچینگ (Switching transient)
- افزایش سریع و ناگهانی ولتاژ
- هارمونیک

تنها عده کمی از مردم تمایل به استفاده از کامپیوترهایشان بدون بکارگیری سیستم حفاظتی دارند. ارزانترین و اساسی ترین شکل حفاظت، یک محدود کننده ولتاژهای اضافی و گذرا میباشد. این وسایل به شکل یک جعبه پلاستیکی هستند با خروجی که از طریق آن کامپیوتر، مانیتور و وسایل دیگر با یک کابل به دوشاخه برق شهر وصل میشوند. آنها گاهی به نامهای “نوارقدرت” یا “میله قدرت” نیز نامیده میشوند.
 
این محافظ ها به لحاظ کیفیت از خیلی خوب تا تقریباً بدون استفاده طبقه بندی میشوند و سطح حفاظتی آنها تقریباً متناسب با قیمت میباشد. محدود کننده های ارزان، حفاظت زیادی را ایجاد نمیکنند هر چند که بهتر از هیچ میباشند ولی هرگز خود را با فکر اینکه یک محدود کننده 5000 تومانی بتواند کامپیوتر شما را تا حد زیادی از مشکلات برق شهر محافظت کند گول نزنید.
 
محدود کننده ولتاژهای اضافی معمولاً به دو طریق مشکلات برق شهر را کاهش میدهد. اول، آنها از مولفه های جاذب قدرت برای گرفتن شوک ناشی از لبه های تیز و ولتاژهای اضافی گذرا استفاده میکنند و اجازه نمیدهند که آنها از کامپیوتر شما عبور کنند. وسیله ای که برای این منظور استفاده میشود metal-oxide varistor یا MOVنامیده میشود.
 
نکته: varistor یک نیمه هادی با دو ترمینال است که مقاومت آن با افزایش ولتاژ بصورت غیر خطی کاهش می یابد.
 
این وسایل به این منظور طراحی شده اند که هر ولتاژی بالاتر از یک سطح ولتاژ تعیین شده را بجای اینکه از دستگاه عبور دهند به زمین تغییر مسیر میدهند و این همان چیزی است که باعث حفاظت از سیستم شما میشود ولی باید دقت نمود که این وسیله فقط در یک نقطه ولتاژی تعیین شده کار میکند و یک محدوده ولتاژ را پوشش نمیدهد.MOV  احتمالاً نمیتواند ضایعات برقی ناشی از رعد و برق را پوشش دهد.
 
دوم، آنها معمولاً شامل اجزایی برای یکنواخت سازی و کاهش پارازیت های خط انتقال نیرو میباشند اگر چه این اجزا از نوع بسیار عالی نیستند. موارد متعددی است که شما هنگام خرید یک محدود کننده ولتاژ باید در نظر داشته باشید. به یاد داشته باشید که رند های بازار در صنعت محافظ های الکتریکی مانند صنایع دیگر حاضرند و اگر شما جایی یک محدود کننده ولتاژ را دیدید که ادعا میکرد کاملترین حفاظت را از تجهیز شما فراهم میکند ولی قیمت آن به اندازه قیمت یک همبرگر است! باید هوشیار باشید. در اینجا برخی مشخصات و معیارهای کیفی ذکر میشود:

جذب انرژی

محدود کننده های ولتاژ معمولاً بر اساس میزان انرژی که میتوانند جذب کنند (برحسب ژول) طبقه بندی میشوند. هر چه میزان این جذب انرژی (با فرض اینکه ادعای کمپانی سازنده قابل قبول باشد) بیشتر باشد محدود کننده بهتری خواهیم داشت، معمولاً 200 ژول یک محافظ پایه است، 400 ژول یک محافظ خوب و 600 یا بالاتر یک محافظ عالی میباشد.

استانداردهای UL در مورد ولتاژ عبوری

UL پیشروترین آزمایشگاه تعیین استاندارد در آمریکا میباشد و استاندارد شماره 1449 را در مورد محدود کننده های ولتاژ منتشر کرده است. این استاندارد محدود کننده ها را با مقدار ولتاژی که اجازه عبور از آنها را دارد طبقه بندی کرده است. برای آزمایش محدود کننده، آن را در معرض یک جریان 500 آمپر و یک فشار 6000 ولت قرار میدهند و خروجی آن را اندازه گیری میکنند تا ببینند چه میزان ولتاژ از محدود کننده وارد دستگاه میشود. برای حفاظت دستگاه 3 سطح مختلف تعیین شده است. 420 ولت، 500 ولت و 660 ولت. واضح است که هر چه این عدد کمتر باشد بهتر است. توجه داشته باشید که حتی 660 ولت سه برابر ولتاژ نامی یک کامپیوتر خانگی در ایران میباشد.

نشانگر حفاظت

MOVها (نیمه هادی های اکسید فلزی) عمر دائمی ندارند و اگر دفعات زیادی در معرض ولتاژهای اضافه قرار گیرند (یا یکبار در معرض ولتاژی بسیار بزرگ) از بین میروند. اگر این اتفاق بیفتد، محدود کننده ولتاژ شما دیگر نمیتواند دستگاهتان را در مقابل مشکلات ولتاژ حفاظت کند. ولی شما چگونه میفهمید که این اتفاق افتاده است؟ در محدود کننده های قدیمی (و هم اکنون نیز در دستگاههای ارزان قیمت) نمیتوان متوجه شد که این اتفاق چه زمانی افتاده است اگر چه در دستگاههای خوب کنونی یک نشانگر بصورت لامپLED  تعبیه شده است که نشان میدهد MOV کار میکند یا خیر. این، یک ویژگی مهم است که در هنگام خرید میتوان جستجو کرد.

اصلاح شرایط خط

محدود کننده ها معمولاً دارای قابلیتی برای رفع عیوب خط انتقال نیرو میباشند. وقتی که شما یک محدود کننده خریداری میکنید، مشخصات فنی آن را بدقت بخوانید. تمام محدود کننده ها نمیتوانند شرایط خط را اصلاح کنند. بهترین محدود کننده ولتاژ، 420 ولت با حداقل 400 ژول انرژی برای خروجی تا 3000 وات میباشد.

کلید قطع و وصل

برخی محدود کننده ها یک کلید دستی قطع و وصل دارند در حالیکه بعضی دیگر ندارند. به این مفهوم که مدار بعضی از آنها با یک کلید وصل میشود ولی بعضی دیگر تا زمانی که دستگاه به برق وصل است، روشن میباشند. این یک ویژگی سودمند است، بطور مثال شما میتوانید یک شارژر باتری را برای یک لپ تاپ و یا یک ساعت الکتریکی استفاده کنید در حالیکه سایر مولفه ها را با کلید خاموش کرده اید.

قطع کننده مدار یا فیوز

بسیاری از محدودکننده ها فیوز و یا وسیله دیگری برای تجدید Reset)) مدارشان دارند که اگر یک اتصال کوتاه و یا اختلال شدیدی در مدار اتفاق افتاد که باعث کشیدن جریان بیش از حد گردید، میسوزند یا Reset میشوند.
محدود کننده هایی که Reset میشوند بهترند. زیرا فیوز با یک بار سوختن باید تعویض شود.

گارانتی حفاظت

برخی کمپانی ها برای محدود کننده هایشان گارانتی در نظر میگیرند به این معنا که اگر تجهیزی که از طریق محدود کننده های آنها به برق وصل است آسیب ببیند، برای تعمیر و یا تعویض آن به شما پول پرداخت خواهند کرد.
قبل از اینکه روی این گارانتی ها حساب کنید شرایط و مفاد آن را بدقت مطالعه کنید.
 
اخطار: بخاطر داشته باشید که همیشه فرآیند صحیح خاموش کردن کامپیوتر خود را قبل از اینکه به یکباره با فشردن دگمه power دستگاهتان را خاموش کنید، انجام دهید زیرا اگر در هنگام کار با سیستم عامل (windows) ناگهان دگمه power را فشار دهید ریسک از دست دادن اطلاعات یا خراب شدن فایل را افزایش خواهید داد.
 
بعضی محدود کننده ها لامپی دارند که نشان دهنده روشن بودن آن است. این لامپ فقط نشانگر این است که جریان از آن عبور میکند و اصلاً ارتباطی به سطح حفاظت آن ندارد ولی حداقل به شما میگوید که این محدود کننده به برق وصل است و کار میکند. این نباید با نشانگر حفاظت که در بالا توضیح داده شد اشتباه شود.
 
از انواع گوناگون محدود کننده ها، ایستگاه قدرت که به آن اداره کننده قدرت نیز گفته اند میباشد و آن مجموعه ایست که امکان گرفتن چند خروجی را برای تجهیز شما فراهم میکند و دگمه هایی دارد که به شما اجازه میدهد به آسانی تجهیزات مختلف را روشن یا خاموش نمایید. آنها معمولاً بگونه ای طراحی شده اند که زیر مانیتور قرار میگیرند. بعضی از این ایستگاهها شامل تمام کارآیی هایی که ممکن است یک محدود کننده داشته باشد میباشند. تعدادی دیگر فقط یک کلید خاموش و روشن دارند و تقریباً کاری برای حفاظت از دستگاه شما انجام نمیدهند. (از چیزی که میخرید مطمئن باشید)
 
اخطار: من اطلاعاتی دریافت کرده ام که در مورد امکان سوختن تجهیزات و یا حتی ریسک ایمنی به عنوان نتیجه ای از اتصال محدود کننده ها به خروجی UPS هشدار میداد. شما هرگز نباید این کار را بکنید تا مبادا یک شرایط مخاطره آمیز بوجود آید.

 




مطالب مرتبط:

9 دیدگاه برای “محدود کننده ولتاژهای اضافی گذرا و ایستگاه های قدرت”

    1. با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر گرامی
      به زودی خبرنامه ای به همین منظور در سایت قرار خواهد گرفت و شما میتوانید با ثبت نام در خبرنامه ما، از آخرین مقالات و اخبار سایت ما مطلع شوید.

    1. با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر گرامی
      سپاسگزارم … خوشحالیم که از محتوای سایت ما بهره بردید.

    1. باسلام خدمت شما کاربر گرامی
      این مطلب برگرفته از یک white paper از شرکت APC در سال ١٣٨١ بوده است که متاسفانه سورس آن را پیدا نکردم. ترجمه این اثر توسط “مهندس شهریار سلطانى مقدم” انجام شده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

شرکت تحقیقات الکترونیک فطروسی